Medal 3 Maja
28 kwietnia 2021

fot. medal 3 Maja ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Pile

3 maja 2021 r. mija kolejna, tym razem 230 rocznica ustanowienia pierwszej polskiej Konstytucji. Nasi przodkowie uchwalili ją jako pierwszą w Europie i drugą, po amerykańskiej w świecie. Niestety nasz wschodni sąsiad w 1792 r. zaatakował Polskę i niedługo mogliśmy się cieszyć postanowieniami podjętych uchwał. Podczas wojny polsko- rosyjskiej ustanowiono najwyższe odznaczenie bojowe order Virtuti Militari. W zbiorach Muzeum Okręgowego w Pile znajduje się kilka krzyży oraz legitymacji tego wspaniałego orderu. Jednakże dziś chciałbym napisać parę słów o Medalu 3 Maja nadanym w 1925 r. Ustanowiono go 25 kwietnia 1925 r. uchwałą Rady Ministrów. Jak napisał Prezydent Stanisław Wojciechowski: ….nagrody w postaci medali pamiątkowych winny być rozdawane uroczyście wobec przedstawicieli władz, nagradzanie pracy winno być stawiane na równi z nagrodami sztuki i sportu.... Pan Prezydent pragnąłby…. wszczepić ideę radości pracy, podnieść pracę do poziomu sztuki i sportu, by nie była ona traktowana jako przekleństwo życia, a jako szczęście i radość. Medal ten miał trafiać także do ludności wiejskiej „za najczyściej utrzymaną chatę, najlepiej utrzymane gospodarstwo, konie, krowy, kury itd., a przede wszystkim za energiczną odbudowę zniszczonego gospodarstwa. Ponadto ...szczególną uwagę należałoby zwrócić w pewnych województwach na dekorowanie medalami 3 maja z wizerunkiem Godła Państwa ludności etnicznie niepolskiej.

Medal nie doczekał się zatwierdzenia przez Sejm i dlatego był nadany tylko raz w 1925 r. Medal 3 Maja jest dwustronny o średnicy 30 mm, wybity w srebrze przez Mennicę Państwową w Warszawie. Na awersie umieszczony został wizerunek orła państwowego projektu Tadeusza Breyera z 1924 r., takiego samego jaki stosowany była na ówczesnych monetach o wartości 1 oraz 2 zł. Poniżej szponów orła umieszczono dwa romby, a w otoku napis: Rzeczpospolita Polska. Poniżej ogona orła umieszczono herb Kościesza, godło mennicy. Na rewersie znajduje się dwuwierszowy napis 3 Maj 1925, a pod nim zaś numer porządkowy – liczba nadania w naszym przypadku jest to numer 2517. Medal noszony był na wstążce o szerokości 38 mm, charakteryzującej się poprzecznymi biało-czerwonymi paskami. Niestety nasz medal ma wtórna, nieprawidłową wstążkę z pionowymi a nie poziomymi biało-czerwonymi paskami.

Udział w uroczystościach 3-majowych brały władze państwowe i samorządowe, organizacje społeczne, wojsko, harcerze i ludność wszystkich wyznań. W kościołach, cerkwiach i synagogach odprawiane były nabożeństwa z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji. Święto Konstytucji 3 Maja zostało ustanowione uchwałą Sejmu Ustawodawczego w 1919 r. Jak napisano: jako uroczyste Święto Narodowe po wieczne czasy…

Marek Fijałkowski