Dział archeologiczny
Głównym obszarem zainteresowań działu archeologicznego Muzeum Okręgowego w Pile jest strefa dorzecza środkowej i dolnej Noteci. Pod względem administracyjnym są to obecnie tereny przede wszystkim czterech powiatów: chodzieskiego, czarnkowsko-trzcianeckiego, pilskiego i złotowskiego. Z tak zakreślonych granic pochodzi zdecydowana większość ze zgromadzonych dotąd eksponatów.
W przeciwieństwie do innych działów muzealnych, z racji swej specyfiki zbiory archeologiczne kształtowane były i są w sposób nie zawsze planowany, można by rzec – żywiołowy.
Zgromadzone zabytki pozyskano przede wszystkim drogą różnego rodzaju badań terenowych:
- powierzchniowych,
- interwencji po otrzymanych zgłoszeniach,
- planowych stacjonarnych wykopaliskowych oraz
- ratowniczych.
Drugi sposób powiększania zbiorów to przekazy i dary. Zazwyczaj trafiały przede wszystkim poprzez struktury konserwatorskie – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu, delegatura w Pile oraz od osób prywatnych. Co warto podkreślić, tych ostatnich nieustannie przybywa.
Grupy zbiorów
Jakkolwiek w strukturze zbiorów działu archeologicznego trudno jest wyróżnić kolekcje – w klasycznej definicji tego terminu, to jednak wyodrębnić można pewne grupy wyraźnie wyodrębniające się na tle innych.
Landesmuseum Schneidemuhl
Grupą obiektów wyróżniająca się na tle pozostałych tworzy dwanaście naczyń glinianych, popielnic kultury łużyckiej i kultury pomorskiej.
Wykopaliska w Żuławce Małej
Ich plonem jest zidentyfikowanie strefy przeprawowej przez dolinę Noteci, funkcjonującej przede wszystkim w neolicie i wczesnej epoce brązu.
Cmentarzysko z wczesnej epoki brązu
Badania wykopaliskowe w Śmiardowie Krajeńskim, gm. Krajenka są jednymi ze sztandarowych dla polskiej archeologii.
Średniowieczny gród w Ujściu
Liczną grupę zabytków tworzą przedmioty pozyskane podczas ratowniczych badań prowadzonych w Ujściu.
Skarby z końca epoki brązu
W naszych zbiorach wyróżniają się także dwa tak zwane skarby przedmiotów brązowych z końca epoki brązu.
Grupa zabytków ofiarowanych
Przedmioty metalowe – przede wszystkim różnych brązowych fibul, pochodzących z okresu wpływów rzymskich.
