Krótka historia miniaturowych domków dla lalek
22 kwietnia 2020

Domek - farma fot. Muzeum Zabawek w Kudowie-Zdroju

Czym jest miniaturowy domek dla lalek? Kiedy pojawiły się pierwsze miniaturowe domki? Kiedy nastąpił rozkwit wyrobu miniaturowych domków? Z jakich materiałów były wykonywane i jak były wyposażone? Jak zrobić własny domek dla lalek w domu? Nate pytania znajdziecie Państwo odpowiedzi w naszej krótkiej historii.

Czym jest miniaturowy domek dla lalek?

Jest to kopia domku lub mieszkania przedstawiona w miniaturze służąca do zabawy. Miniatura oznacza mały model lub jego kopię w pomniejszeniu.

Kiedy pojawiły się pierwsze miniaturowe domki dla lalek?

Pierwsze domki dla lalek pojawiły się już w starożytności. Świadczą o tym znajdowane na wykopaliskach miniaturowe gospodarstwa z mebelkami i wyposażeniem. Przykładem z okresu renesansu (1558 r.) może być domek dla lalek wykonany na prośbę księcia Bawarii Albrechta V dla swojej córki, jako prezent. Domek nie wyglądał jak zabawka, ale jak małe dzieło sztuki. Przedstawiał w miniaturze rezydencję książęcą. Domek niestety spłonął w pożarze w 1674 roku.

Kiedy nastąpił rozkwit wyrobu miniaturowych domków?

Rozkwit wyrobu miniaturowych domków nastąpił w Europie od XVIII do I połowy XIX wieku. Zajmowali się tym rzemieślnicy. Najpiękniejsze domki powstały w Niemczech, modne były też w Anglii, Holandii, Francji i we Włoszech.

NIEMCY: Największym i najstarszym ośrodkiem zabawkarskim była Norymberga. Domki pełniły rolę "zabawek edukacyjnych". Dużym zainteresowaniem cieszyły się kuchnie norymberskie. Były to pokoje z charakterystyczną podłogą pomalowaną w czarno-białą szachownicę. Kuchnie były wyposażone w komplety miedzianych i cynowych naczyń.

ANGLIA: Miniaturowe domki wyglądały, jak współczesne domy. Przykładem mogą być: słynny „Kredensowy Dom Wiktoriański” z 1860 roku, który należał do królowej Wiktorii oraz jeden z najpiękniejszych domków „Dom Lalek Królowej Marii”, który do dziś jest ozdobą Zamku Windsor w Anglii. Wykonany w latach 1920 – 1924, w skali 1:12. Na pomysł zrobienia domku wpadła księżniczka Maria Louise (kuzynka królowej Wiktorii). Do współpracy przy projekcie zaangażowany został wybitny architekt – Sir Edwin Lutyens. Dom ma ponad metr wysokości, a każde z pomieszczeń jest wiernym odwzorowaniem oryginału.

HOLANDIA: Konstruowano bogate domy kredensowe.

FRANCJA: Uwagę przykuwały eleganckie saloniki.

WŁOCHY: Konstruowano całe „miasta lalek”, zwłaszcza przy okazji obrzędów związanych z Bożym Narodzeniem. Znane były „szopki neapolitańskie” z Neapolu. Budowle te zazwyczaj były dziełem najlepszych włoskich architektów, rzeźbiarzy i złotników. Odwoływały się do scen z życia codziennego. Od lat 50. XX wieku zaczęto produkować „zabawkowe domki lalek” w mniejszych rozmiarach. Ich głównymi producentami były wytwórnie w Niemczech, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Rozbudowane arcydzieła, np. trzypoziomowy dom kredensowy Petronelli de la Court, mierzący 185 cm wysokości i 207 cm szerokości, stał się przeszłością. Również obowiązująca w Niemczech i Niderlandach skala 1:10 "wyszła z mody". Współcześnie domki dla lalek budowane są w skali 1:12, powszechnie przyjętej przez konstruktorów i kolekcjonerów miniatur. Niekiedy można spotkać domki tworzone w skali 1:24, 1:16, czy 1:6.

Z jakich materiałów były wykonywane i jak były wyposażone miniaturowe domki dla lalek?

W starożytności mebelki wykonywano z gliny, cyny, brązu, czasami ze srebra. Z czasem ulubionym materiałem do tworzenia domków stało się drewno, które malowano. W XIX wieku, dzięki rozwojowi barwnej litografii, większość domków wykonywano z papieru i kartonu, nie rezygnując również z drewna. W XX wieku zaczęto stosować do ich produkcji również tworzywo sztuczne. Na wyposażeniu domków dla lalek znajdowały się: meble, sprzęt gospodarstwa domowego, dekoracje, pożywienie, ubrania, biżuteria, zabawki, dzieła sztuki i inne akcesoria. Na przykładzie „Domu Lalek Królowej Marii”, na jego wyposażeniu znalazły się m.in.: 2 windy, prąd, ciepła woda, instalacja wodociągowa oraz kanalizacja, samochody używane wówczas przez rodzinę królewską, zastawy porcelanowe, miniaturowe butelki z prawdziwym winem, a także biblioteka z prawdziwymi książkami oprawionymi w skórę.

Jak zrobić domek dla lalek w domu?

I ETAP

1. Odcinamy część zamykającą karton,

2. Malujemy w dowolnym kolorze zewnętrzną część kartonu farbami akrylowymi,

3. Z kartonowych arkuszy wycinamy 4 prostokąty: 2 na podłogi (dłuższe) i 2 na ściany (krótsze),

4. Nacinamy te prostokąty tak, aby zachodziły na siebie, a następnie wkładamy do kartonu (tym samym karton powinien być podzielony na 6 części);

II ETAP

1. Z papieru ozdobnego można wykleić ściany oraz podłogi (według uznania),

2. Mebelki, jak: łóżko, toaletka, szafa, małe szafki, stoliki, krzesła można wykonać z pudełek po zapałkach, sklejając je odpowiednio, malując i ozdabiając np. koralikami; folię aluminiową można wykorzystać do zrobienia np. lustra; poduszki, kołdry można zrobić z papieru ozdobnego lub pianki kolorowej; z plasteliny można zrobić detale, jak miseczki, wazony, lampki, z plastikowych nakrętek można zrobić stoliki itp.

Dzieci mogą w domu również wyposażyć swój domek w gotowe elementy, zrobione fabrycznie. Wszystko zależy od wyobraźni.

Zapraszamy do obejrzenia mini galerii zdjęć. Mebelki znajdują się na wystawie czasowej "Wspomnienia z dzieciństwa. Zabawki PRL-u" w naszym Muzeum.