Lecznicze właściwości sosny pospolitej

Sosnę zwyczajną (Pinus sylvestris L.) wykorzystywano niegdyś w lecznictwie ludowym. Do dziś docenia się jej dobroczynne właściwości, a z poszczególnych części sporządza się syropy, olejki, napary, esencje czy okłady. Roślina ta występuje w formie drzewa, a czasem krzewu. Kora w górnej części pnia przybiera kolor czerwono-żółty i łuszczy się, natomiast dolna część jest gruba i widać na niej wieloboczne spękania. Liście sosny przybierają postać sztywnych sinozielonych szpilek. Niedojrzałe jeszcze szyszki mają zieloną barwę i kształt stożka, z kolei dojrzałe zmieniają kolor na brunatny, a ich forma ulega poszerzeniu. Roślina ta ma wiele nazw, między innymi zowie się ją chojną, choiną, chojarem czy chojką.

Naturalnie występuje najczęściej w borach i lasach. Kwitnie majową porą. Powszechnie, jako naturalny środek leczniczy, wykorzystuje się młode pędy, które zbiera się od marca do maja oraz żywicę, którą pozyskuje się w ciągu roku. Sosna zawiera garbniki, gorycz, witaminę C i można z niej pozyskać olejek eteryczny.

Pędy, zwane także baziami, baźkami, czubkami, basiorami czy basiorkami zasypuje się cukrem bądź pokrywa miodem. Po pewnym czasie powstaje syrop, który następnie zlewany jest do naczynia, które przechowuje się w ciemnym miejscu. Syrop z pędów sosny pito – jako środek wykrztuśny – przy kaszlu, przeziębieniu czy kokluszu (krztuścu). W tej formie podawano go także dzieciom. Ponadto wywar z młodych szyszek bądź pędów służył do leczenia schorzeń artretycznych i gruźlicy. Dorośli natomiast sporządzają nalewkę na bazie spirytusu i syropu z czubków. Mieszanina mleka, żywicy i spirytusu była wykorzystywana do leczenia chorób płuc.

Dawniej wierzono, że przebywanie pod sosną i napawanie się jej zapachem oddziaływano dobroczynnie w leczeniu kaszlu. Dzieciom, „które nie chodziły” z powodu zachorowania na krzywicę przygotowywano specjalną kąpiel, sporządzając napar z jej igieł. Esencja z chojki działała także łagodząco w bólu piersi.

Bibliografia:

Cz. Bańkowski, E. Kuźniewski, Ziołolecznictwo ludowe, Warszawa - Wrocław 1980, s. 112-113.

E. Szot-Radziszewska, Sekrety ziół. Wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie, Warszawa 2005, s. 158.

(Opr. J. Medycka)