Zwyczaj dyngusowy - przywoływki

Zwyczaj dyngusowy - przywoływki

Zwyczaj znany i praktykowany na Kujawach po raz pierwszy opisany przez Oskara Kolberga. Polegał na przywoływaniu/ wywoływaniu przy pomocy żartobliwych, często złośliwych oracji i wierszyków w Niedzielę Wielkanocną dziewcząt, które nazajutrz zostaną oblane – zwyczaj ten kultywowany jest do dzisiejszego dnia przez istniejące od 1833 r. Stowarzyszenie Klub Kawalerów z Szymborza (obecnie dzielnicy Inowrocławia). Przez dwa tygodnie przed świętami można było w biurze Stowarzyszenia szubie wykupić datkiem pieniężnym lub alkoholem wybraną dziewczynę przed zbyt srogim osądem w czasie oracji. W centralnym punkcie wsi z dachu domu, drzewa lub specjalnej ambony młodzi kawalerowie przywoływali kolejno panny podkreślając ich zalety, urodę, wady, sposób prowadzenia, pracowitość i cechy charakteru oraz określali ile wody zostanie nazajutrz wylane na konkretną dziewczynę; w zależności od tego czy dana panna została wykupiona przez jakiegoś kawalera – i od kwoty wykupu zależało czy dziewczyna była potraktowana łagodnie zarówno w czasie przywoływek, jak i nazajutrz w ramach Lanego Poniedziałku.

U wudarza jest dziewczyna

Na imię jej Maryna

Jest urodno, bogobojaco

Ale jeszcze bardziej chłopa pragnąco

Niech śpi, niech się nie boi

Bo za nią Walek Rybak stoi

Przywoływki świadczyły o akceptacji w ramach społeczności – o ile złośliwa i negatywna przywoływka sprawiała przykrość pannie o tyle pominięcie w trakcie tego zwyczaju którejś z panien było równoznaczne z nieakceptowaniem jej przez kawalerów i podobnie jak pominięcie przy oblewaniu lub smaganiu w Poniedziałek świadczyło o braku zainteresowania i było powodem do wstydu.

Słuchajcie waszeci

zapowiadam po raz trzeci:

A u Pawloczki jest tam Pela,

Co chciałaby, żeby co dzień była niedziela

Żeby krowy same się doiły,

A koty za nią do roboty chodziły.

2. Dać jej furę rózgów

pięć kubłów wody i klepe masła,

żeby roztrzasła.

3. Tam kawalera nie ma

nikt jej nie wykupi

za stodołom w pindyryndzie

płakać będzie

(opr. P. Grzesiak)